کد مطلب:212849 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:24
عنایات و الطاف امام ششم، امام هفتم، امام هشتم، امام نهم به هشام
علم الهدی، سید مرتضی، رحمه الله، در كتاب شافی، و ابن شهر آشوب، در معالم العلماء، می نویسند: امام صادق (ع) فرمود: هشام بن حكم، مراقب و نگهبان حق ما و مؤید صدق ما و نابود كننده باطل دشمن ما است؛ كسی كه او را پیروی كند ما را پیروی كرده، و كسی كه با
[ صفحه 400]
او مخالفت و دشمنی كند با ما مخالفت و دشمنی كرده است. [1] .
امام هفتم (ع) به هشام عنایتی خاص و اعتمادی مخصوص داشت:
ابوعمرو كشی نقل كرده كه حسن بن علی یقطین [2] گفت: هرگاه حضرت موسی بن جعفر (ع) چیزی برای رفع نیازمندی های شخصی یا عمومی كه مورد نظرش بود و لازم داشت، به پدرم می نوشت كه فلان چیز را خریداری یا تهیه كن، و باید متصدی این امر هشام بن حكم باشد. [3] .
عنایت امام هفتم (ع) به هشام به اندازه ای بود كه پانزده هزار درهم به او عطا فرمود، و دستور داد تا با آن پول تجارت كند و سودش را خود مصرف نماید و اصل سرمایه را به حضرت برگرداند. هشام قبول كرد و طبق دستور عمل نمود. [4] .
امام هشتم (ع) هم به هشام نظر لطف و مرحمت داشته است:
از سلیمان بن جعفر جعفری [5] روایت شده كه گفت: از امام هشتم (ع) راجع به هشام سؤال كردم، فرمود: خدایش رحمت كند، بنده ای دلسوز و خیرخواه؛ اصحابش بر او حسد بردند و آزارش نمودند. [6] .
امام نهم (ع) نیز بر او رحمت آورده است:
داود بن قاسم جعفری [7] گوید: به ابوجعفر، حضرت تقی، جواد الائمه (ع)
[ صفحه 401]
عرض كردم: درباره هشام چه می فرمایید؟ فرمود: خدایش رحمت كند، چقدر از ناحیه ولایت دفاع می كرد. [8] .
و امثال این كلمات از ائمه اطهار علیهم السلام در شأن هشام، كه هر بیدار دل هشیاری را كفایت است. [9] .
شیخ مفید، رحمه الله، هشام بن حكم را از فقهای اصحاب برشمرده [10] و گوید: او از جمله اعلام رؤسایی است كه حلال و حرام و احكام دین از آنان گرفته شده و راه طعن و ذم برایشان بسته شده، آنانی كه صاحبان اصول مدون و مصنفات بسیارند. [11] .
علامه حلی (ره) گوید: هشام، در نظر من، دارای شأنی عظیم و منزلتی رفیع است. [12] .
[ صفحه 402]
مرحوم مامقانی گوید: علمای شیعه، جملگی بر وثاقت و جلالت قدر و رفعت منزلت هشام نزد ائمه (ع) اتفاق نظر دارند. [13] .
[ صفحه 400]
او مخالفت و دشمنی كند با ما مخالفت و دشمنی كرده است. [1] .
امام هفتم (ع) به هشام عنایتی خاص و اعتمادی مخصوص داشت:
ابوعمرو كشی نقل كرده كه حسن بن علی یقطین [2] گفت: هرگاه حضرت موسی بن جعفر (ع) چیزی برای رفع نیازمندی های شخصی یا عمومی كه مورد نظرش بود و لازم داشت، به پدرم می نوشت كه فلان چیز را خریداری یا تهیه كن، و باید متصدی این امر هشام بن حكم باشد. [3] .
عنایت امام هفتم (ع) به هشام به اندازه ای بود كه پانزده هزار درهم به او عطا فرمود، و دستور داد تا با آن پول تجارت كند و سودش را خود مصرف نماید و اصل سرمایه را به حضرت برگرداند. هشام قبول كرد و طبق دستور عمل نمود. [4] .
امام هشتم (ع) هم به هشام نظر لطف و مرحمت داشته است:
از سلیمان بن جعفر جعفری [5] روایت شده كه گفت: از امام هشتم (ع) راجع به هشام سؤال كردم، فرمود: خدایش رحمت كند، بنده ای دلسوز و خیرخواه؛ اصحابش بر او حسد بردند و آزارش نمودند. [6] .
امام نهم (ع) نیز بر او رحمت آورده است:
داود بن قاسم جعفری [7] گوید: به ابوجعفر، حضرت تقی، جواد الائمه (ع)
[ صفحه 401]
عرض كردم: درباره هشام چه می فرمایید؟ فرمود: خدایش رحمت كند، چقدر از ناحیه ولایت دفاع می كرد. [8] .
و امثال این كلمات از ائمه اطهار علیهم السلام در شأن هشام، كه هر بیدار دل هشیاری را كفایت است. [9] .
شیخ مفید، رحمه الله، هشام بن حكم را از فقهای اصحاب برشمرده [10] و گوید: او از جمله اعلام رؤسایی است كه حلال و حرام و احكام دین از آنان گرفته شده و راه طعن و ذم برایشان بسته شده، آنانی كه صاحبان اصول مدون و مصنفات بسیارند. [11] .
علامه حلی (ره) گوید: هشام، در نظر من، دارای شأنی عظیم و منزلتی رفیع است. [12] .
[ صفحه 402]
مرحوم مامقانی گوید: علمای شیعه، جملگی بر وثاقت و جلالت قدر و رفعت منزلت هشام نزد ائمه (ع) اتفاق نظر دارند. [13] .
[1] شافي، ص 12 - معالم العلماء، ص 115.
[2] حسن بن علي بن يقطين بغدادي؛ فقيه، متكلم و از اصحاب هفتم (ع) و امام هشتم (ع) بوده است. شيخ طوسي، شيخ طوسي، و علامه حلي، و ديگران، او را توثيق كرده اند. و نجاشي گويد كه كتاب «مسائل ابن الحسن موسي (ع)» از اوست (تنقيح المقال، ج 1، ص 300).
[3] رجال كشي، ص 229 - رجال كبير، ص 363.
[4] رجال كشي، ص 230 - رجال كبير، ص 363.
[5] سليمان بن جعفر جعفري، از اصحاب امام هفتم (ع) و امام هشتم (ع)، و از اولاد جعفر طيار و از آل ابيطالب مي باشد. شيخ طوسي و نجاشي او را توثيق كرده اند. و نجاشي از كتاب او به نام «فضل الدعاء» حكايت مي كند (تنقيح المقال، ج 2، ص 55).
[6] رجال كشي، ص 230 - جامع الروات، ج 2، ص 313.
[7] داود بن قاسم بن اسحاق بن عبدالله بن جعفر بن ابيطالب، ابوهاشم جعفري (متوفي به سال 261 هجري)، ثقه اي جليل القدر، محدثي بزرگ، عالمي پارسا، و شاعر اهل بيت (ع) بوده كه محضر پنج تن از ائمه اطهار (ع)، از امام هشتم (ع) تا حضرت صاحب الامر (عج) را درك نموده، و از آنان نقل حديث كرده، و در نزد ايشان از منزلتي رفيع برخوردار بوده است.
سيد بن طاووس در ربيع الشيعه، او را از وكلاي ناحيه مقدسه شمرده است.
شيخ كشي به او نسبت غلو داده، اما مرحوم مامقاني آن را رد كرده و مي گويد: نقل كرامات ائمه (ع) در آن ازمنه غلو محسوب مي شده، در صورتي كه ائمه (ع) در آن ازمنه غلو محسوب مي شده، در صورتي كه در ايمان و حسن اعتقاد او هيچ ترديدي نيست. و مرحوم صدوق در كتاب توحيد رواياتي از او نقل كرده كه كاشف از حسن عقيده و عدم غلو اوست. و رواياتي از ائمه (ع) درباره وي نقل شده كه حاكي از جلالت قدر وي مي باشد.
مرحوم طبرسي در اعلام الوري از او نقل كرده كه گفت: شنيدم كه از حضرت عسكري (ع) كه فرمود: از گناهاني كه آمرزيده نمي شود قول آدمي است كه مي گويد: كاش مؤاخذه نمي شدم مگر به همين گناه (كاش گناه من همين بود). من در دل خود گفتم كه اين مطلب دقيقي است و شايسته است كه انسان هر چيز نفس خود را تفقد كند. چون اين پندار از دل من گذشت، حضرت رو به من كرد و فرمود: راست گفتي،اي ابوهاشم! ملازم شو آن چه را كه در دل خود گذراندي، پس به درستي كه شرك در ميان مردم پنهان تر است از جنبيدن مورچه بر سنگ خارا در شب تاريك، و از جنبيدن مورچه بر پلاس سياه.
از اين دسته گناهات تعبير به محقرات مي شود. امام صادق (ع) فرمود: بپرهيزيد از محقرات از گناهان، به درستي كه آمرزيده شدني نيست.
و اميرالمؤمنين (ع) فرمود: شديدترين گناهان، آن گناهي است كه صاحبش آن را سبك بشمارد.
ابوهاشم جعفري اشعاري نيكو در حق ائمه اطهار (ع) سروده است. شيخ طبرسي، اشعار او درباره كسالت و بيماري حضرت هادي (ع) را ذكر كرده است. (تنقيح المقال، سفينة البحار، منتهي الامال).
[8] رجال كشي، ص 237 - امالي شيخ طوسي، ج 1، ص 45، (چاپ نجف) - خلاصة الاقوال، علامه حلي، ص 87 و تحت نام رجال علامه، ص 178 - بحارالانوار، ج 48، ص 197.
[9] الامام الصادق، محمد حسين مظفر، ج 2، ص 188.
[10] در فصول المختاره، ص 28، مرحوم شيخ مفيد به مقام فقاهت او اشاره كرده است.
[11] معجم رجال الحديث، ج 19، رديف 13329، ص 273.
[12] رجال علامه حلي، ص 178.
[13] تنقيح المقال، ج 3، ص 294، رديف 12853.